Bu mektûb, mevlânâ Muhammed Sıddîk-i Bedahşîye yazılmıştır. Suâllerine cevaptır:

Arka arkaya iki kıymetli mektûbunuz geldi. Bizleri çok sevindirdi. Allahü teâlâ, sonsuz ilerlemeler ihsân eylesin. Peygamberlerin efendisi hurmetine bu duâmı kabûl buyursun!

Suâl: Tasarrufu kuvvetli olan bir rehber, yaradılışı elverişli olan bir mürîdi, kendi tasarrufu ile, onun yaradılışında bulunan mertebenin daha üstüne çıkarabilir mi?

Cevap: Evet çıkarabilir. Fakat, onun yaradılışına uygun mertebelere çıkarabilir. Ona uygun olmıyan mertebelere çıkaramaz. Meselâ, yaradılışı, Mûsâ aleyhisselâmın vilâyetinde olan bir mürîdin yaradılışında bu vilâyet yolunun yarısına kadar yükselebilecek kuvvet varsa, tasarruf sahibi olan bir rehber, kendi tasarrufu ile, bu mürîdi, bu yolun sonuna kadar ulaştırabilir. Fakat, onu Vilâyet-i Mûsevîden, Vilâyet-i Muhammedîye geçirerek bu yolda ilerletmesi işitilmemiştir.

Suâl: İnsandaki beş latîfenin en latîfi olan ahfâ latîfesi, hangi mertebede nefs-i emmâre gibi olur? Alçaklıkta, aşağılıkta ona benzer?

Cevap: Kardeşim! Ahfâ, latîfelerin en latîfi ise de, bir mahlûktur. Sonradan yaratılmıştır. Sâlik, mahlûklar dâiresinden dışarı çıkınca, vücûb mertebelerinde ilerleyince, o mertebelerdeki zıllerin de asllarına varınca, sıfatların ve şânların sınırlarını aşınca, mümkün ve mahlûk olan herşeyi, aşağı, kıymetsiz görür. Mahlûkların aşağısını da, latîfini de aşağılıkta berâber görür. Nefis ile ahfâyı birleşmiş sanır.

Suâl: Sizden işitmiştim veya sizden işiten birisinden duymuştum ki, ibâdet ederken, Allahü teâlânın hazır olduğunu bilerek ibâdet etmek, Allahü teâlâya kusur olur. Köle gibi ibâdet etmelidir. Yâni, Allahü teâlâyı hazır bilerek ibâdet etmek, edebe uygun değildir buyurmuştunuz. Bunun açıklanmasını istiyorsunuz.

Cevap: Yavrum! Böyle birşey söylediğimi bilemiyorum. Başka bir yerde görmüş olmalısınız.

Rü'yâda Âdem aleyhisselâmı gördüğünüzü yazıyorsunuz. Çok iyidir. Rü'yânız doğrudur. Su görmek, ilim demektir. Eli suya sokmak, ilim edinecek kuvvet elde etmektir. Âdem aleyhisselâmı görmek de, bu mânayı kuvvetlendirmektedir. Çünkü Âdem, Allahü